شتر گلو یا سیفون فاضلاب

در این نوشته به نحوه و محل نصب و انواع شترگلو یا سیفون فاضلاب میپردازیم. نخست بایستی این مطلب را یادآور شویم که کلیه  مراحل اجرایی و قطعات لوله کشی فاضلاب مانند دیگر مراحل ساخت یک ساختمان یک مبنای علمی داشته و هرگونه ابداع و اعمال سیلقه در اجرای این نوع لوله کشی میتواند موجب صدمه به لوله کشی ساختمان شود. استفاده از شترگلو هم مانند دیگر اتصالات بایستی مطابق مقررات لوله کشی فاضلاب ساختمان در نقاط خاص نصب شود.

شترگلو فاضلاب چیست ؟

شترگلویی یا Trap یک اتصال U یا S (خوابیده) شکل است که برای جلوگیری از ورود بوی نامطبوع از فاضلاب ساختمان به محیط در محل خروجی فاضلاب نصب میشود. به عبارتی دیگر در هر نقطه از ساختمان یک خروجی وجود داشته باشد, بایستی یک سیفون یا نگه دارنده آب برای ممانعت از نفوذ گازهای فاضلاب بایستی تعبیه شود. سیفون یا شترگلوی فاضلاب با نگه داشتن مقدار مشخصی آب در خود مانع از عبور گازهای متصاعد شده از سمت فاضلاب به داخل کلیه اماکن مسکونی و غیر مسکونی میشوند. هر نقصی در این سیستم میتواند باعث شود که گازهای مذکور حتی به میزان کم با رد شدن از لوله های فضای غیرقابل تحملی را ایجاد کنند. این مساله به خصوص در فضاهای بسته ای مانند آپارتمانها, محیط را به جایی غیرقابل تحملی برای ماندن بدل میکند. 

اتصال شتر گلویی که متصل به لوله کشی فاضلاب هستند معمولا از جنس خود لوله فاضلاب در حین اجرای لوله کشی فاضلاب تعبیه و نصب میشوند.در تجهیزاتی مانند توالت فرنگی و بیده, خود این لوازم در مدل و نحوه ساخت آنها طوری طراحی شده اند که اتصالات شترگلویی نیاز نداشته باشد. اما کفشور حمام, توالت ایرانی,کفشوی توالت فرنگی, کفشوی پارکینگ و مشاعات همگی الزام به استفاده از شترگلو دارند. در نقاطی مانند روشویی و سینک آشپزخانه که لوله خروجی فاضلاب از کف فاصله داشته و امکان نصب سیفون فاضلاب یا شترگلو وجود ندارد, برای جلوگیری از بو از سیفون های مخصوص زیر سینک و روشویی استفاده میشود. سیفون ظرفشویی آشپزخانه و روشویی از لحاظ ساختار و عملکرد شبیه به شترگلو عمل کرده و همیشه مقداری آب درون آنها باقی میماند. در نقشه لوله کشی فاضلاب توالت فرنگی هیچ نوع شترگلویی وجود ندارد.

نصب شترگلویی

نام دیگر شترگلو, سیفون فاضلاب بوده و برای نصب آن بسته به سایز لوله فاضلاب بایستی از اندازه متناسب با قطر لوله فاضلاب استفاده کرد. نصب شترگلویی به صورت تراز بوده و پس از نصب بایستی ترازبندی آن چک شود. معمولا در محاسبات لوله کشی فاضلاب در هنگام اجرا قطر شترگلویی مشخص میباشد. عموما شترگلویی توالت ایرانی سایز ۱۱۰ با خروجی ۱۲۵, شترگلویی کف آشپزخانه قطر ۶۳ لوله پلیکا یا ۷۵ لوله پوش فیت و لوله کشی حمام شترگلویی ۹۰ پلیکا یا ۷۵ پوش فیت در نظر گرفته میشود.

نصب شترگلو علاوه بر جلوگیری از ورود بو و گازهای نامطبوع از رشد و انتشار حشرات عبور حشرات نیز ممانعت میکند. در کنار این مزایا میتوان به نگه داشتن اشیا در سیفون توالت و در صورت قیمتی بودن در آوردن آن اشاره کرد.

به طور اصولی نصب شترگلویی در نقطه ابتدایی لوله پلیکا فاضلابی , پوش فیت, چدن یا پلی اتیلن از زیر سقف انجام شده و در برخی مواقع به دلیل ضخامت سقف یک تک لوله نیز به آن اضافه میشود. البته در اتصالات پوش فیت و پلی اتیلن سیفون های بلند آماده برای این منظور تولید و به فروش میرسد.

برای نصب شترگلویی و سیفون توالت ایرانی, بایستی فاصله لوله فاضلاب از دیوار مد نظر قرار بگیرد.

انواع شتر گلو

انواع شترگلویی از لحاظ محل نصب میتواند به شترگلویی توالت ایرانی, کفشوی, سیفون ظرفشویی و روشویی, وان تقسیم بندی شود. از لحاظ جنس هم بسته به سیستم فاضلاب از متریال فلزی چدنی, گالوانیزه و پلیمری ساخته میشود. البته سیفون توالت فرنگی از جنس خود بدنه فرنگی یعنی سرامیک میباشد. سیفون های آماده سینک ظرفشویی و روشویی نیز معمولا پلاستیکی یا بعضا استیل میباشند.

در اتصالات لوله پلیکا, شترگلویی از پرمصرفترین ها بوده و همچنین در لوله های پوش فیت نیز شترگلویی یا سیفون در سبک های مختلفی تولید و استفاده میشود.

از کار افتادن شترگلویی

همانطور که گفته شد, شترگلویی بایستی طبق ترازبندی و آب بندی صحیح نصب شود. اما به غیر از اشکالات فوق, ممکن است در حین استفاده شترگلویی با مشکلاتی مواجه شود که باعث ورود بوی فاضلاب به محیط شود. همانطور که ذکر شد, شترگلویی بایستی همواره حجم مشخصی در خود داشته باشد. در برخی موارد ممکن است به دو دلیل تبخیر یا سیفونه شدن شترگلو تخلیه و یا از حجم آب آن کاسته شود.

استفاده نکردن به مدت طولانی موجب بخار شدن آب سیفون شده و بوی بد به محیط نفوذ میکند. به همین دلیل است که در هنگام ورود به آپارتمانهایی که خیلی وقت است مورد استفاده ندارند, احساس بوی نامطبوع شود. این مورد با استفاده و پرشدن آب به راحتی حل میشود.

مشکل دیگری که در برخی موارد و به ندرت باعث تخلیه آب شترگلویی میشود, فشار معکوسی است که سیستم لوله  کشی فاضلاب ساختمان به شترگلویی وارد کرده و موجب تخلیه یا کم شدن آب موجود در شترگلویی میشود. این مشکل به خصوص در ساختمانهایی رخ میدهد که دارای سیستم لوله کشی ونت مناسبی ندارند.

علاوه بر این شکل شترگلویی موجب میشود که احتمال گرفتگی و انسداد لوله فاضلاب به دلیل ته نشین شدن رسوب افزاییش پیدا کند. یکی از مشکلات به وجود آمده شکستگی و نشتی از سیفون فاضلاب است که در بسیاری از موارد با تعویض شترگلو توالت مشکل رفع میشود.